Langdurige restauratie voltooid - Kruisbeeld

Beetje bij beetje, stap voor stap, kwamen zo alle verschillende verflagen, soms wel zo'n achttien stuks, tevoorschijn.

Langdurige restauratie voltooid

Het is niet bekend voor welke kerk de beroemdste Maastrichtse beeldsnijder Jan van Steffeswert (1460-1530) dit Kruisbeeld vervaardigde. Het hing in ieder geval tot 1983 in de Nieuwenhofkapel in Maastricht, tot de Stichting Kannunik Salden/Nieuwenhof het in langdurig bruikleen gaf aan het Bisschoppelijk Museum Bisdom Roermond, dat in het Bonnefanten is ondergebracht. Direct sprongen de vele overschilderingen in het oog. Het opnieuw beschilderen van beelden en altaren in kerken, aangepast aan de smaak van die tijd, is niet ongewoon. De beschildering uit het begin van de 20^e eeuw, die op dat moment zichtbaar was, had echter onvoldoende kwaliteit om het beeld op zaal te tonen.

In opdracht van het Bonnefanten startte SRAL (Stichting Restauratie Atelier Limburg) in 1996 het onderzoek naar de onderliggende beschilderingen. Daarna werd besloten om alle latere beschilderingen te laten wegnemen: een zeer tijdrovende en kostbare klus. Onder leiding van senior restaurator Arnold Truyen werden de overschilderingen onder een microscoop met een scherp scalpel weg geschraapt. Dit ‘vrij leggen’ van een stuk van twee bij twee cm duurt gemiddeld zeven uur, afhankelijk van de kwetsbaarheid van de oorspronkelijke laag. Op moeilijke plaatsen, zoals bij de bloeddruppels in de wond aan de zij, het gezicht, de armen en het rechterbeen, was dit wel 20 uur. 

Beetje bij beetje, stap voor stap, kwamen zo alle verschillende verflagen, soms wel zo'n achttien stuks, tevoorschijn. De meeste fasen laten realistische huidskleuren zien, maar het kruisbeeld is ook ooit beschilderd als een stenen beeld en als een houtkleurig beeld. In vijf jaar maakten de restauratoren de oorspronkelijke verflaag van 500 jaar oud weer zichtbaar. Dit is heel bijzonder aangezien er weinig sculpturen van Van Steffeswert met hun oorspronkelijke beschildering bewaard zijn.

De échte verschijning en het bijzonder fijne snijwerk zijn nu weer zichtbaar, net als het verouderde uiterlijk. Christus is nu te zien als gekweld figuur in grijs-roze kleur en op veel plekken bedekt met bloed. De nadruk ligt op zijn lijden; de ware betekenis van zijn overlijden voor de mensheid. Na jaren in het depot en in het restauratieatelier is dit imposante Kruisbeeld nu weer op zaal te bewonderen.

Dit langdurige restauratieproject is mede mogelijk gemaakt door de Provincie Limburg.

Jan van Steffeswert, Kruisbeeld, ca. 1510, Inventarisnummer: 2000677, Notenhout, 227 cm hoog. Collectie Bonnefanten, langdurige bruikleen Stichting Kannunik/Nieuwenhof, Bisschoppelijk Museum Bisdom Roermond Fotograaf: Peter Cox