Met behoud van karakter – de restauratie van Atelier Pissenlits van Michel François

Ruim vijfenzeventig uitgebloeide paardenbloemen hangen ondersteboven in een vitrine.

Uitgebloeide pluizenbollen - onkruid eigenlijk - waaraan we meestal straal voorbij lopen of die we, als we er zin in hebben, nonchalant wegblazen. Maar hier kunnen we ze, gevangen in dit verstild tafereel, pas echt goed bekijken. En dan valt op hoe perfecte de bolvorm is en hoe verrassend regelmatig hun structuur. De natuur zit vol verborgen schoonheid. In al zijn schijnbare eenvoud is deze installatie van Michel François één van de blikvangers uit de collectie van verzamelechtpaar Marlies (1938-2023) en Jo Eyck (1929-2021). Het overgrote deel van hun collectie werd in 2012, met steun van de Provincie Limburg, door het Bonnefanten verworven.

De paardenbloemeninstallatie ontstond ter gelegenheid van een groepstentoonstelling in 2005 bij Kasteel Wijlre, het buitengoed van de Eycks. Een tiental kunstenaars werd uitgenodigd om werk te vervaardigen in relatie tot de natuur rondom de buitenplaats. Voor de installatie van François plukten Jo en vrijwilligers van Kasteel Wijlre de paardenbloemen. Het werk dat de kunstenaar hiermee maakte werd direct een publiekslieveling. Het belandde in de collectie van de Eycks en was tot voor kort permanent in Wijlre te zien.

De installatie was te fragiel om zomaar op te nemen in de tentoonstelling over de collectie Eyck in het Bonnefanten. De paardenbloemen waren flink aangetast, mede als gevolg van de watersnoodramp in Zuid-Limburg in juli 2021. Na zorgvuldig onderzoek besloot het museum om alle paardenbloemen te vervangen. Dit sloot aan bij de wens van de kunstenaar. Het Bonnefanten wilde dat de restauratie in lijn zou zijn met de oorspronkelijke context. Ter nagedachtenis aan het echtpaar Eyck, en om recht te doen aan de herinneringen van betrokkenen, werd besloten om de paardenbloemen opnieuw in Wijlre te plukken.

Op een zonovergoten dag in mei trokken medewerkers van de afdeling collectiebeheer en vrijwilligers van Kasteel Wijlre naar weilanden rondom de buitenplaats en verzamelden een honderdtal pluizenbollen. De bloemen werden dicht bij de grond geknipt en direct gefixeerd met haarlak. Zo zouden de pluisjes niet direct met de wind wegwaaien. De bloemen werden in speciale dozen vervoerd en gedroogd. Enkele maanden later zijn ze opnieuw in de vitrine geplaatst. Door zo dicht mogelijk bij de originele uitvoering te blijven is de installatie nu hersteld, in lijn met het concept van de kunstenaar en in de geest van Marlies en Jo.

De installatie Atelier Pissenlits is t/m 4 mei 2025 te zien in de tentoonstelling ‘Met behoud van karakter: Collectie Marlies en Jo Eyck’ in het Bonnefanten. Meer weten over de tentoonstelling en deze restauratie?

Header: Michel François, Atelier Pissenlits, 1999/2024, gemengde techniek, diverse afmetingen, Collectie Bonnefanten. Verworven in 2012, met steun van de Provincie Limburg, uit de collectie Eyck, inv. nr. 1005692.