DRIE NEDERLANDSE MUSEA TONEN AAN: KUNSTKIJKEN DRAAGT BIJ AAN MENTALE GEZONDHEID

Dordrechts Museum, Museum van de Geest en Bonnefanten presenteren onderzoeksresultaten van pilot Museum op recept tijdens het Museumcongres op 14 november.

Terwijl de voorgenomen btw-verhoging mogelijk zal leiden tot minder museumbezoekers, stapelt het bewijs zich op dat kunst kijken in het museum juist een positieve bijdrage levert aan een groot maatschappelijk probleem: de mentale gezondheid. Nooit eerder was er in Nederland zo’n sterke groei van het aantal mensen dat kampt met gevoelens van stress, angst of somberheid. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) concludeerde in 2019 officieel dat het beleven van kunst de gezondheid en het algehele welbevinden bevordert. Kunst roept emoties op, verrast, brengt je op andere gedachten en versterkt zo de innerlijke veerkracht. Dordrechts Museum, Museum van de Geest en Bonnefanten sloegen daarom de handen ineen om samen te onderzoeken hoe zij deze inzichten in praktijk konden brengen. Het leidde tot de pilot Museum op recept: een uniek kunstkijkproject dat gericht is op het actief verbeteren van de mentale gezondheid. De eerste onderzoeksresultaten zijn veelbelovend en bevestigen dat deze manier van kunstkijken daadwerkelijk op een positieve manier bijdraagt aan het mentale welzijn. Alle reden om Museum op recept verder uit te bouwen en toegankelijk te maken voor meer mensen.

‘Als bruggenbouwers geloven wij in de helende kracht van kunst en geschiedenis. Die vergroot je geestelijke speelruimte en verruimt je blik op de wereld. Als museum staan we midden in de maatschappij en willen we een positieve bijdrage leveren aan de gezondheid en de mentale weerbaarheid van de Nederlandse bevolking.’
Femke Hameetman, artistiek directeur Dordrechts Museum en initiatiefnemer van Museum op recept.

Veelbelovende resultaten

Niet eerder werd er onderzoek gedaan naar het effect van kunstkijkprogramma’s die specifiek gericht zijn op het verbeteren van mentaal welzijn. De resultaten tonen aan dat de programma’s van Museum op recept een positieve invloed hebben op het mentaal welzijn van de deelnemers. Zij ervaarden niet alleen een impact op emotioneel en cognitief gebied, maar deden ook cognitieve, sociale en kunstzinnige inzichten op. Museum op recept leidde bij de deelnemers tot een andere kunstbeleving en een sterkere sociale verbinding met elkaar.

Prof. dr. Tineke Abma, bijzonder hoogleraar Kunst & Zorg aan Erasmus School of Health Policy & Management (ESHPM) noemt de bevindingen uit het onderzoek verrassend: ‘De deelnemers geven aan dat het kijken naar kunst positieve emoties oproept en hen op een andere manier leert kijken naar de werkelijkheid. Het prikkelt hun nieuwsgierigheid en ze ervaren meer sociale verbondenheid. De bevinding dat deelnemers door zo’n museumprogramma meer connectie ervaren en zeggen uit hun sociaal isolement te raken, is voor mij nieuw en verrassend. Ik herken de connecterende waarde wel uit studies naar andere participatieve kunstprojecten zoals samen zingen of samen dansen. De sociale connectie vind ik belangrijk, want eenzaamheid is wijd verspreid in ons land.’

Nationaal museumprogramma

De drie musea presenteren de onderzoeksresultaten van de pilot tijdens het Museumcongres op 14 november. Nu het programma zowel wetenschappelijk als operationeel getest is, is het aantrekkelijk voor andere musea. De samenwerking Museum op recept roept andere musea dan ook op zich aan te sluiten bij dit waardevolle project. ‘Museum op recept is een belangrijk en relevant maatschappelijk initiatief vanuit de sector zelf, dat aansluit bij de actualiteit. Het is een programma dat elk museum op zijn eigen manier kan invullen en op die manier landelijk uitgerold zou kunnen worden. Een mooie manier om als museumsector bij te dragen aan de mentale gezondheid,’ aldus Vera Carasso, directeur Museumvereniging.

Kijk voor meer informatie over Museum op recept, inschrijven als deelnemend museum en het onderzoeksrapport op museumoprecept.nl.

Niet voor publicatie

Initiatiefnemers: Dordrechts Museum, Bonnefanten en Museum van de Geest
Woordvoerder: Jolien Posthumus, kwartiermaker Museum op recept
Contact: 06-42157748 / contact@museumoprecept.nl

Persfoto’s

Zie de beeldbank op museumoprecept.nl

Bestaande onderzoeken kunst en mentale gezondheid:

• De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), What is the evidence on the role of the arts in improving health and well-being? A scoping review, World Health Statistics 2019
• Onderzoeksprogramma Kunst in de langdurende zorg, ZonMw i.s.m. het Langlevekunstfonds, 2019. Uitvoering door Leyden Academy on Vitality and Ageing en AmsterdamUMC
• Museum op recept, Mark Mieras, 2021
• Whitepaper Arts in Health Netherlands, Een nationale agenda, 2024
• Trimbos-instituut en LKCA, Cultuurparticipatie en mentale gezondheid, 2024