Grootschalig samenwerkingsproject conservering digitale kunst

Tussen 2021 en 2024 maakt het Bonnefanten onderdeel uit van het onderzoeksproject ‘Collaborative Infrastructure’ van LI-MA naar de conservering van digitale kunst.

LI-MA is een internationaal platform voor mediakunst en is gespecialiseerd in het bewaren en conserveren van videokunst en digitale media.

Digitale kunst vraagt om een andere manier van conserveren. Het gaat bijvoorbeeld om digitale teksten, afbeeldingen, fotografie, video en audio. Daarnaast hebben musea en instellingen ook te maken met complexe digitale installaties, online kunstwerken en kunstwerken die afspeelapparatuur en digitale componenten bevatten. De technologie die gebruikt is om deze kunstwerken te vervaardigen veroudert snel. Vanwege de huidige leeftijd van de specialisten op dit gebied wordt onderzoek, kennisvergaring en -deling steeds urgenter. Deze groep specialisten bezit specifieke kennis die bij pensionering verloren dreigt te gaan. Los van het verankeren van deze kennis is het ook belangrijk dat randvoorwaarden, zoals afspeelapparatuur of software die bij een specifiek werk horen, bewaard blijven voor de toekomst.

Voor een blijvend begrip van de kunstwerken is het belangrijk de werken fysiek en technisch beschikbaar te houden en kennis en tools te ontwikkelen en beschikbaar te stellen om de kunstwerken te behouden. Zonder kennisoverdracht gaat dit specifieke deel van ons erfgoed verloren. LI-MA heeft daarom in samenwerking met tien kunstenaars, vijftien instellingen en musea het project “Infrastructuur duurzame toegankelijkheid digitale kunst” opgezet. Dit project heeft als doel het verlies tegen te gaan van digitale kunstwerken in Nederlandse collecties én van de kennis om deze te conserveren.

In het project wordt onderzocht hoe digitale kunst het beste geconserveerd kan worden. Aan de hand van geselecteerde typen kunstwerken en bijbehorende cases uit de deelnemende collecties, worden best practices in documentatie en conservering van digitale kunst onderzocht en een strategie ontwikkeld. De geselecteerde werken zijn representatief als het gaat om vraagstukken waar meerdere collecties en musea mee geconfronteerd worden. Tevens leidt LI-MA tijdens het project een jonge restaurator en een jonge technisch ontwikkelaar op in de conservering van digitale kunst. Zie ook: LI-MA - Living Media Art | Collaborative Infrastructure for Digital Art

De video-installatie BLKNWS van Kahlil Joseph uit de collectie van het Bonnefanten is één van de case studies binnen dit project. Het behoud van deze installatie voor de toekomst is niet eenvoudig. Enerzijds vanwege de afhankelijkheid van de kunstenaar, van zijn studio en BrightSign (de fabrikant van de afspeelapparatuur). Anderzijds vanwege de wens van de kunstenaar om de video op verschillende locaties tegelijkertijd te tonen, én de kunstenaar het materiaal kan aanpassen en vernieuwen met nieuwe beelden. Dit roept vragen op rondom welke versie bewaard zou kunnen worden voor de toekomst, en hoe die versie(s) te bewaren is/zijn. We zijn de medewerkers van LI-MA zeer dankbaar voor de uitvoerige wijze waarop ze onderzoek hebben gedaan naar alle componenten die een rol spelen bij de conservering van dit werk. Een beschrijving van deze case study en de bevindingen zijn te vinden op de website van LIMA: LI-MA - Living Media Art | BLKNWS® (2018) - Kahlil Joseph

Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door de genereuze ondersteuning van het Mondriaan Fonds, Cultuurfonds en het Gieskes-Strijbis Fonds.

Header: Kahlil Joseph, BLKNWS® Original Variations (Unique Variant #6), Tweekanaals video installatie, 2018-2019, inv. nr. 1006478. Collectie Bonnefanten, verworven met steun van het Mondriaan Fonds. Foto: Peter Cox.